czwartek, 27 marca 2014

Renowacja cmentarza ewangelickiego w Toruniu-Podgórzu część III

W trakcie trzeciego spotkania skupiliśmy się na usuwaniu krzaków. Przy okazji udało się odnaleźć jeden nagrobek w południowej części, a także słupek z ogrodzenia i tkwiący nadal w ziemi niezidentyfikowany metalowy element. Następne spotkanie już w tą sobotę 29.3.2014.

Słupek od ogrodzenia



Niezidentyfikowany żeliwny element


Mogiła obudowana żeliwem


Odkryty nagrobek


sobota, 22 marca 2014

Renowacja cmentarza ewangelickiego w Toruniu-Podgórzu część II

W dniu 15 marca odbyła się druga część renowacji cmentarza na toruńskim Podgórzu. Tym razem odkryto sporo nowych nagrobków. Wycięto też część krzaków. Kolejny 6 tonowy kontener śmieci został zapełniony po samą górę odpadami głównie z grobowca. Wydobyto kolejne fragmenty grobów z grobowca, głównie podstawy pod ogrodzenia nagrobków, fragmenty figurki (najprawdopodobniej żałobnicy), fragment cynowej trumny z uchwytem. Było też kilka elementów steli z piaskowca. Również w tym dniu cmentarz przestał być anonimowy.Z grobowca wydobyliśmy nagrobek ukochanej córeczki Schulz, a w północno-wschodniej części  cmentarza  odnaleziono fragment nagrobka pani ...kratz z domu Mielke.




fragment figurki







fragment kafli znalezionej w grobowcu





sobota, 15 marca 2014

Renowacja cmentarza ewangelickiego w Toruniu-Podgórzu część I

Blog powili budzi się z zimowego letargu. W zeszłym tygodniu rozpoczął się mój drugi sezon cmentarny. Na pierwszy ogień porządków poszedł stary cmentarz ewangelicki na toruńskim Podgórzu. Cmentarz najmniej rokujący ze wszystkich położonych na lewym brzegu Torunia. Pierwsze sygnały o zaniedbaniach cmentarza dochodziły już w 1868 roku. Dowodzi to temu że już wtedy musiał to być dość stary cmentarz. Na jednym z nagrobków rośnie około 150 letni wiąz. W 1898 Prezydent Okręgu wydał zarządzenie dotyczące uporządkowania cmentarza, dotyczyło to m. in. wydzielenia kwatery dziecięcej i ekshumacji grobów dziecięcych pomiędzy grobów dorosłych. Po 1945 roku spotkał go los większości cmentarzy ewangelickich w regionie. Skazany na zapomnienie, zdewastowany stał się śmietnikiem i miejscem libacji. W latach 80 XX w. przeprowadzono likwidację cmentarza która na szczęście ograniczyła się jedynie do zniszczenia tylko niektórych grobów. Do niedawne widoczne były na nim tylko nikłe ślady po nagrobkach i zasypany śmieciami grobowiec. Zdjęcia cmentarza zrobione w marcu 2013 roku:







 Już pierwszego dnia prac udało się ustalić że nagrobków jest ponad 20, i oczyścić ze śmieci znaczną część grobowca. Czego to w grobowcu nie było materace, fotele, krzesła kuchenne część malucha, odpady kuchenne, setki butelek a nawet lodówka.








nagrobek na którym rośnie ponad 100 letni wiąz

Fragmenty nagrobków wykopane w grobowcu

Weki, wyprodukowane w Annahutte


Historia cmentarza na podstawie: E. Piskorska, Cmentarze ewangelickie na Podgórzu. Dokumentacja naukowo-historyczna wykonana na zlecenie Miejskiego Konserwatora Zabytków w Toruniu.