Nieco dalej od Heimatu: Śrem i jego dawni mieszkańcy

Ten post poświęcony będzie dawnym mieszkańcom Śremu narodowości niemieckiej i żydowskiej. Śrem w przeciwieństwie do innych miast w Prowincji Poznańskiej (Provinz Posen) posiadał 65,3% % ludności polskiej. Ludność niemiecka stanowiła około 28,6 %, żydowska 4,5 %. Najwyższy stan ludności żydowskiej w Śremie zanotowano w 1849 roku było to 1166 osób czyli 30 % mieszkańców Śremu. W 1920 roku w Śremie były tylko 4 rodziny żydowskie, później ta liczba zmalała do 3. Na terenie powiatu Śremskiego istniało 6 synagog : Śrem, Dolsk, Książ, Kórnik (ob. powiat Poznański), Bnin (ob. powiat Poznański), Jaraczewo (ob. powiat Jarociński).

W miejscu dzisiejszej ulicy Piłsudskiego stała śremska synagoga. Zbudowana około 1830 roku. W 1939 roku hitlerowcy zamienili synagogę na magazyn materiałów budowlanych. Po wojnie w synagodze umieszczono umieszczono magazyn mebli. Zdewastowaną synagogę rozebrano w latach 60 XX wieku. W jej miejscu poprowadzono "trasę mostową" obecną ulicę Piłsudskiego.

 

Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Muzeum Śremskiego 

Oprócz tego w Śremie istniał cheder czyli szkoła żydowska. Zbudowana była w 1836  roku. W 1939 roku szkoła została zdewastowana, po 1945 roku była zmieniona na mieszkania. W latach późniejszych szkoła została rozebrana. Dziś w tym miejscu jest parking. Istniała na rogu ulicy Szewskiej i Młyńskiej.

Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Muzeum Śremskiego 

Cmentarz żydowski w Śremie powstał pod koniec XVIII wieku. Cmentarz został zlikwidowany przez hitlerowców w 1939 roku. Istniał na nim dom pogrzebowy. W 2011 roku postawiono pomnik upamiętniający cmentarz.

 

 

 

 

Kościół św. Ducha w Śremie został zbudowany na przełomie XVI i XVII wieku w miejscu wcześniejszego. Obok kościoła istniał szpital.Wraz z napływem protestantów na początku XIX wieku pojawiła się potrzeba stworzenia ewangelickiego kościoła. 30 grudnia 1837 roku ewangelicy weszli w posiadanie kościoła i stojącego obok niego szpitala. Od tego czasu szpital pełnił role pastorówki. Po 1945 roku pastorówka została zamieniona na przedszkole, w latach późniejszych była rozebrana. Po drugiej wojnie światowej kościół zajęli katolicy. Dziś jest to kościół parafialny pw. św. Ducha. 

Około 1900 roku

 Szkoła ewangelicka w Śremie została otwarta 2 września 1913 roku. Po 1945 roku stała się męską szkołą. Obecnie jest to szkoła podstawowa nr 3. 

 

Cmentarz ewangelicki  w Śremie powstał około 1837 roku.W trakcie wojny cmentarz został podminowany. Po wojnie kilka osób zostało przez to kalekich. Po 1945 roku część cmentarza z kostnicą przyłączono do terenu wojskowego. Kostnica została zamieniona na magazyn, nagrobki wokół niej zlikwidowano. W latach 50 cmentarz był już kompletnie zdewastowany. Nagrobki porozbijane, ogrodzenia nagrobków poniszczone, dużo śmieci, teren bardzo zarośnięty. Po wojnie miały miejsce trzy pochówki w 1952, 1954 i 1957. W 1967 roku cmentarz zamknięto. W 1968 roku został zlikwidowany. Szczątki zostały ekshumowane na cmentarz parafialny. Co się stało z nagrobkami nie wiem. W latach późniejszych kaplice rozebrano. W 2010 roku ustawiono kamień pamiątkowy. W miejscu cmentarza można znaleźć podmurówkę z cegły, ostatni ślad po nagrobku.

 

  

 

 

  W następnym poście pojawi się śremski rynek i inne ciekawe miejsca Śremu.